Het kan niet anders dan dat deze mensen woonruimte (hebben) moeten vinden om hun werk in Nederland te doen. We weten ook dat velen van hen in te kleine ruimtes worden gestopt door malafide uitzendbureaus.

 

Het aanstippen van de enorme instroom van arbeidsmigranten leidt al vlug tot het verwijt dat je deze groep van mensen als zondebok wegzet. Het lijkt me vooral een tactiek om niet verder na te hoeven denken.

 

Hoe gaat het in de toekomst met die instroom? Bij de voorspelling van CBS (december 2022) dat ons land in 2056 20 miljoen inwoners zal hebben is waarschijnlijk ingecalculeerd dat arbeidsmigratie in hetzelfde tempo zal doorgaan als in de jaren 2016-2021.

Arbeidsmigratie zou dus in verband met wonen een belangrijk thema voor ons land moeten zijn.

 

In dit licht gezien is het interessant om na te gaan wat politieke partijen voor standpunt hebben over dit onderwerp, in verband met de PS-verkiezingen van 15 maart 2023; ondersteunen partijen het doorgaan van arbeidsmigratie (en daarmee toenemen van de bevolking)? Welke motieven hebben ze daarvoor? Noemen ze überhaupt het onderwerp? Als ze arbeidsmigratie willen beteugelen, waarom dan en hoe dan?

 

Ook is het interessant om te weten wat partijen vinden van en willen naar aanleiding van de uitbuiting van arbeidsmigranten, een onderwerp dat immers al sinds jaren wordt geconstateerd, dat als zeer schrijnend is ervaren en waarvoor maatregelen zijn geadviseerd.

 

Werkwijze

 

Ik zocht in de verkiezingsprogramma’s op internet wat de partijen zeggen over arbeidsmigratie.

 

Ik beperkte me tot zestien partijen met meer dan één zetel in de Tweede Kamer en nam ook BBB mee waarvan flinke winst wordt voorspeld. Het gaat om VVD, CDA, D66, CU, JA21, FvD, GL, PvdA, PVV, PvdD, BBB, Volt, SGP, BIJ1, SP, DENK.

De links en teksten zijn te vinden op Standpunten partijen.

 

Uitkomsten

 

Opvatting over bouwen

 

De meeste partijen, te weten VVD, D66, CU, JA21, BBB, PvdA, PvdD, PVV, BIJ1, Volt en FVD, willen veel bouwen. CDA, SGP en Denk zeggen niets over bouwen. Voor CDA is dat merkwaardig want namens die partij is Hugo de Jonge als minister van Volkshuisvesting actief.

Een aantal partijen noemt de omstandigheden die het burgers moeilijk maken om een woning te vinden of te houden, zoals de prijsstijgingen (door speculatie), de verhuurheffing, het niet investeren in sociale huurwoningen: PvdA, SP.

Ook FVD en Denk willen meer sociale huurwoningen.

 

Hieronder gaan we na hoe partijen zich op allerlei aspecten van arbeidsmigratie positioneren.

 

Arbeidsmigratie wel/niet genoemd in het programma

 

BBB, PvdA, JA21, PVV en FVD zeggen niets expliciets over arbeidsmigranten.

VVD noemt alleen kenniswerkers.

Van SGP vond ik geen standpunten, ook niet over asielmigranten. PvdA, FVD, PVV en Denk hadden zeer weinig informatie te bieden.

 

Arbeidsmigratie is nodig

 

D66, CU en Volt zijn voorstander van arbeidsmigratie in het algemeen, VVD van deelgroep kenniswerkers.

Redenen: tekort aan personeel, economische groei onder druk, vergrijzing (D66, CU).

GL zegt vrij verkeer binnen de EU een groot goed te vinden. GL en Volt bepleiten ook arbeidsmigratie van buiten de EU.

 

Uitbuiting van arbeidsmigranten als thema

 

CDA, D66, CU, GL, SP, GL, BIJ1, PvdD noemen uitbuiting van arbeidsmigranten als probleem waartegen moet worden opgetreden.

 

Hoe ze dit willen doen? Verschillende vormen van regulering:

• Certificering en vergunningsplicht van uitzendbureaus (CU, BIJ1)
• Handhaving door arbeidsinspectie (D66)
• Ondernemers verantwoordelijk stellen voor opvang, huisvesting, begeleiding (PvdD)
• Eisen stellen aan eerlijke beloning en arbeidsvoorwaarden (D66, GL, SP, BIJ1)
• Eisen stellen aan fatsoenlijke huisvesting (CDA, D66, GL, SP, PvdD, BIJ1)
• Meer inspraak voor (organisaties van) arbeidsmigranten (GL)

CU en SP hebben samen een Actieplan Arbeidsmigratie samengesteld. NB SP verwijst niet naar dit plan in verband met de verkiezingen van maart 2023.

BIJ1wil dan arbeidsmigranten dezelfde rechten krijgen als Nederlandse werknemers.

 

VVD, JA21, BBB hebben het niet over uitbuiting.

VVD wil zo weinig mogelijk regels voor werkgevers.

 

Bezorgdheid over aantallen arbeidsmigranten

 

CDA wil af van het fiscaal stimuleren van werkgevers om arbeidsmigranten te werven.

PvdD wil arbeid in ons land goedkoper maken waardoor de vraag naar goedkope arbeid uit het buitenland afneemt.

 

Om de instroom in toom te houden worden maatregelen genoemd als:

• Afspraken in EU over aantallen migranten en verblijfsduur (CU). Idem Europese afstemming van basisvoorzieningen (Volt)
• Verplichte gemeentelijke registratie (CU)
• Afspraken om grip te houden op instroom van arbeidsmigranten, met een richtgetal naar Duits voorbeeld (CU)
• Volt wil graag dat adspirant arbeidsmigranten vanuit hun eigen land een baan in Nederland zoeken.

 

Argumenten vóór het beperken van arbeidsmigratie maar die je niet leest in de programma’s:

• Met het laten instromen van arbeidsmigranten schuiven we het vergrijzingsprobleem door naar de generaties die na ons komen
• Waarschuwing van Scheffer (2018) naar aanleiding van een publicatie van CPB (2003) dat het, met arbeidsmigratie, in balans willen houden van actieven en niet-actieven leidt tot een bevolking van 37 miljoen mensen in 2050. Het netto aantal arbeidsmigranten zou dan per jaar met 300.000 personen moeten toenemen.
• Ecologische argumenten om de bevolkingsgroei niet te laten toenemen. De Boer, directeur van de Arbeidsinspectie, noemt argumenten van deze aard (2020). Zie mijn behandeling op pagina 1 miljoen niet doen en verder.
  Elke nieuwe burger moet consumeren, verhoogt hopelijk diens welvaart die leidt tot meer consumptie, produceert afval, vereist nieuwe infrastructuur, kortom, legt beslag op een (steeds) grotere oppervlakte dan van alleen het dak waaronder die woont.

 

Er is weinig informatie in programma’s of en hoe partijen denken om werkloze Nederlanders, statushouders of mensen met arbeidsbeperkingen aan het werk te krijgen. Evenmin over werkzaamheden die inhumaan zijn; te zwaar, ongezond, geestdodend.

 

Maatschappelijke schade door praktijken

 

• Lage lonen geven oneerlijke concurrentie met Nederlandse werknemers (GL, CU, SP)
• Overlast (CDA, CU, SP)
• Ontwrichting van gezinnen als een deel van het gezin in het eigen land achterblijft (SP)

Niet aangetroffen: het probleem dat arbeidsmigranten na ziekte soms niet meer gewenst worden door hun uitzendbureau/werkgever zijn en in het daklozencircuit terechtkomen.

 

Schade voor andere landen

 

CDA, CU en SP noemen de schade voor andere Europese landen als daar waardevolle mensen wegtrekken, en ter plaatse vergrijzing en leegloop optreedt. Streven van opwaartse convergentie van Europese landen in SES wordt gefrustreerd. Bij kenniswerkers brain drain.

Volt zegt dat landen waaruit arbeidsmigranten afkomstig zijn juist baat hebben van hun vertrek.

 

Eisen aan migranten, straffen voor immigranten

 

Partijen die arbeidsmigranten niet noemen - maar wel migranten waarmee ze asielmigranten blijken te bedoelen - stellen vooral eisen aan (asiel)migranten: kennis hebben of opdoen van onze taal, cultuur en waarden (VVD, JA21, BBB), illegalen straffen dan wel buitenzetten (VVD, JA21) of kortweg grenzen sluiten (PVV).

Migranten moeten kunnen aantonen dat ze hier werk hebben voordat ze komen (BBB).

VVD wil kenniswerkers met behulp van een puntensysteem selecteren waarin het inkomen, het opleidingsniveau, de werkervaring en de taalvaardigheid van de kenniswerker worden meegewogen. VVD wil boetes kunnen uitdelen.

 

Samenvattend

• Het onderwerp arbeidsmigranten wordt door de partijen stiefmoederlijk behandeld, vooral door BBB, PvdA, JA21, PVV, SGP en FVD die niets (expliciets) melden over arbeidsmigranten en door VVD die alleen kenniswerkers noemt.
• Extreem-rechtse partijen hebben het niet of nauwelijks over arbeidsmigranten, maar wel over asielmigranten. JA21, PVV, FVD, BBB.
• Een aantal partijen legt de nadruk op de sociale kant. Ze willen de kwalijke positie van arbeidsmigranten verbeteren: CDA, D66, CU, GL, SP, GL, BIJ1, PvdD.
• Sommige partijen noemen de maatschappelijke schade als gevolg van de huidige praktijken met arbeidsmigratie: GL, CU, CDA, SP.
• Weinig partijen noemen de schade voor het land van herkomst van arbeidsmigranten: CDA, CU, SP.
• Rechts en extreem-rechts benadrukken de eisen van ons land aan migranten. Eisen aan taalniveau en zich aanpassen aan Nederlandse cultuur , restricties, illegaliteitscontroles, straffen. VVD,  JA21, PVV, FVD, BBB.

 

Referenties

 

Boer, R. de, (mei 29022). Nederlandse Arbeidsinspectie, Jaarverslag 2021, Reflectie

CBS (2022), Prognose: meer inwoners door migratie (cbs.nl)

Scheffer, P., (2018). Immigratie in een open samenleving: naar een strategische agenda, p. 57-106, in: Regie over migratie, WRR

CPB, Immigration and the Dutch economy, (2003). https://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/immigration-and-dutch-economy.pdf