Nieuws

1-8-2023

 

Over arbeidsmigratie

 

In oktober 2023 is het drie jaar geleden dat de commissie-Roemer haar rapport over arbeidsmigratie aanbood.

 

Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip maakte zich in een interview in Trouw hard voor de arbeidsomstandigheden van arbeidsmigranten (Kenniscentrum Arbeidsmigranten november 2022). Er is teveel aan de markt overgelaten, nu moet versneld worden ingehaald. Goede huisvesting, geen nul-uren of flexwerk. Goede huisvesting voor vergunning. Duurdere arbeid stimuleert tot innovatie.

De lonen moeten omhoog, waardoor werk ook aantrekkelijk wordt voor Nederlanders.  Meer dan 1 miljoen mensen staat aan de kant: bijstandsgerechtigden, 55+, statushouders, herintreders, half miljoen deeltijdwerkers die meer werk willen. NB Mensen met een arbeidsbeperking kunnen aan dit lijstje toegevoegd worden (FNV, juli 2023).

 

In juni sprak Pieter Hasekamp, directeur van Centraal Planbureau, zich uit over arbeidsmigratie (CPB, juni 2023).

Hij noemt meer migratie als oplossing voor arbeidskrapte een schijnoplossing.

Argumenten:

1. Migranten consumeren, hebben woningen nodig, onderwijs voor hun kinderen, gezondheidszorg. (NB Hasekamp noemt niet de ecologische schade). De komst van migranten leidt uiteindelijk tot nieuwe krapte.
2. De lasten en de lusten zijn ongelijk verdeeld. Tuinders kunnen tomaten wel goedkoper laten plukken maar de omgeving kampt met woningtekorten en overlast. NB De directe omgeving, bijvoorbeeld Westland, is zelfs niet bereid de werkenden te huisvesten.

Hasekamp ziet als remedie het verhogen van de productiviteit en specialisatie, zonder te specificeren wat hij bedoelt.

 

Barbara Baarsma, econome en hoogleraar, ziet daarentegen arbeidsmigratie als de "motor van de economie"  (NPO1 radio, juni 2023).

 

Gert-Jan Segers die eerder als een van de weinige Nederlandse politici pleitte voor een rem op arbeidsmigratie naar Nederland, kondigde op Twitter aan dat hij zich vanaf 1-7-2023, bij Otto Work Force, ging inspannen voor circulaire - ook duurzaam genoemde - arbeidsmigratie (Flexmarkt, mei 2023). Hij wil zich met name op gecontroleerde immigratie en emigratie van zorgverleners richten. Mijn commentaar op dit mijns inziens heilloze plan heb ik hem, in de vorm van een open brief, via Twitter gestuurd. Zie Circulaire arbeidsmigratie.

 

Discussie in kabinet over arbeidsmigratie net voordat het demissionair werd

FD publiceerde op 24-7-2023 een artikel waaruit blijkt dat kabinet-Rutte kort voordat het op 10 juli 2023 demissionair werd, niet alleen over asielmigratie - waarop het is gevallen - maar ook over arbeidsmigratie intensief overleg heeft gehad.

Het overleg ging over het maken van een 'vakkrachtenregeling', een regeling om vakmensen voor het plaatsen van zonnepanelen, voor ICT en andere technici van buiten Europa te werven om hier te komen werken. Het is een oprekking van de 'Kennismigrantenregeling' die werkgevers vergunning verleent om kennismigranten in dienst te nemen mits hun salaris een minstens een welbepaald bedrag is.

 

VVD en D66 waren vóór, CDA en vooral CU waren kritisch.

Werkgevers en EZK (minister Adriaanse) benadrukken het belang van zo'n regeling voor het bedrijfsleven. Vorig jaar kwamen er 21.000 mensen via de kennismigrantenregeling naar Nederland, inclusief hun gezinsleden. Door de 'Vakkrachtenregeling' zal dat aantal waarschijnlijk flink worden uitgebreid.

 

SWZ (minister Van Gennip) is terughoudend: is kortgezegd kritisch over de arbeidsomstandigheden, vreest dat werkgevers minder geneigd zullen zijn om de lonen van werknemers te verhogen en hen bij te scholen, en ook om werkzaamheden te automatiseren.  Bovendien vreest SWZ een 'brain drain' uit landen buiten Europa. SWZ wil een beleidsmatig richtgetal vaststellen en de expatregeling (voor lagere inkomens 'extraterritoriale kostenregeling'), fiscale maatregelen waardoor de arbeidsimmigrant 30% van het salaris onbelast krijgt uitgekeerd, versoberen. Ook wil SWZ een bedrijfseffectrapportage: zijn er voldoende huizen, scholen, huisartsen waar de vakkracht gaat werken en wonen?

EZK vindt de voorwaarden die SWZ stelt bureaucratisch.

SWZ wil de fiscale voorwaarden voor ruimte- en energie-intensieve bedrijfstakken zoals logistiek, landbouw, voedselindustrie, transport, versoberen.

Pieter Omzigt heeft het demissionaire kabinet verzocht om de Kamer over deze kwestie te rapporteren.