Korte samenvatting

  

* Prijsverhoging : wie vliegt, vervuilt en betaalt meer

* Alternatief : investeren in goedkope en snelle treinen en nachttreinen van en naar Nederland

* Sociaal rechtvaardig wie niet vliegt, dus niet vervuilt, kan zich laten belonen

 

Pleidooi voor mijn systeem voor vliegen aan banden

 

Mijn voorstel betreft een emissiesysteem voor vliegen. Ik pleit daar 'gewoon' mee te beginnen ook al is vliegen een one-issue, maar toch al lastig genoeg.

Waarom?

• vliegen is voorlopig grotendeels fossiel. Innovaties komen (te) laat

• de klimaatimpact van vliegen is groot

• de kwalijke stoffen afkomstig van vliegen zijn sterk gezondheidsbedreigend

 

• relatief weinig burgers veroorzaken relatief veel vervuiling
• er is een sterke samenhang tussen rijkdom en vervuiling door vliegen

• er komt geld voor een fonds voor versneld werken aan duurzamer vervoer, met name doorgaande Europese (nacht)treinen
• het systeem beloont niet-vervuilers en belast vervuilers
• verwachting is dat het systeem draagvlak krijgt van burgers

• als het systeem goed draait is het een voorbeeld voor andere landen en kan het een goed exportproduct worden
• gebruik van systeem door burgers is relatief eenvoudig. Degene die meeste vliegt moet meeste moeite doen.
• het systeem is geautomatiseerd. Geen sprake van onderhandelen en toezichthouder

• vrijheid om te vliegen blijft onaangetast, alleen zal vliegen aanmerkelijk duurder worden
• praktijkervaringen leiden hopelijk tot ideeën en initiatieven om ook ander klimaatgerelateerd gedrag te veranderen

 

Er zijn signalen te over dat de groei van het vliegen zal doorgaan, maar dat die groei een recept is voor de ellende van klimaatverhitting. Ook levert het vliegen lokaal veel schade op: gezondheidsschade door geluidsoverlast en fijnstof, verlies van levenskwaliteit door de instroom van toeristen. 

 

Vliegen is op korte en middellange termijn niet te verduurzamen.

Mondiaal of in Europa is geen goede oplossing in zicht. Daarom moet de Nederlandse overheid de moed en creativiteit hebben om zelf het vliegen te beperken.

Het vliegen wordt nu gestimuleerd met zeer ruime subsidiemaatregelen en onlangs nog met miljarden aan gegarandeerde leningen. Iedere burger moet meebetalen maar wat vooral schrijnt is dat de vervuiler wordt beloond en de niet-vliegende burger (goed voor de helft van de Nederlandse bevolking) extra moet boeten voor het vervuilende gedrag van de vliegende burger.

 

Politici denken vaak dat er bij de bevolking, met name bij het minder vermogende deel daarvan, geen draagvlak is voor het nemen van daadkrachtige maatregelen, omdat die de burgers hun vrijheid ontneemt en die de burgers geld zullen kosten. Vooral dat laatste klopt. Draagvlak verkrijgen vraagt ook om sociaal beleid de kosten moeten eerlijk verdeeld worden. 

 

Mijn aanpak beperkt de groei van het vliegen of krimpt het vliegen zelfs in. Hij stelt daarvoor een aantrekkelijk en duurzaam alternatief in de plaats. De aanpak wordt als rechtvaardig gezien.

 

Deel een van de aanpak is om de vliegende, vervuilende, burger meer te laten betalen. Deel twee is een investeringsfonds te vormen voor alternatief duurzaam, goedkoop en snel vervoer, liefst met (nacht)trein. Deel drie is de niet-vliegende, niet-vervuilende burger te belonen. Het kan als vreemd en zelfs ongehoord overkomen dat de staat aan een burger iets schenkt in ruil voor het niet consumeren van een product of dienst. Het is naar mijn overtuiging niettemin een essentiële voorwaarde voor een succesvol klimaatbeleid.

 

De manier waarop ik deze aanpak wil uitvoeren is om elke burger elk jaar rechten te geven om over een bepaalde afstand in een vliegtuig vervuiling uit te stoten voor een bepaalde prijs. Je kunt het emissierechten noemen, maar nog liever vervuilingsruimte, zoals Johan Vollenbroek voorstelde.

De niet-vlieger kan zijn rechten beschikbaar stellen aan burgers die verder willen vliegen dan hun eigen rechten toelaten. Een percentage van de financiële opbrengst (ik stel 20% voor) uit de verkoop gaat naar de niet-vlieger. De inkomsten uit aankoop van rechten door mensen die vliegen gaan in een overheidsfonds dat vooral wordt ingezet voor het realiseren van goedkoop, snel en duurzaam alternatief transport.  

 

Het systeem om aan burgers vervuilingsruimte toe te kennen, te laten kopen en verkopen (zonder te hoeven onderhandelen) en om gekochte rechten om te zetten in een digitaal voucher dat nodig is voor het maken van een vliegreis kan worden geautomatiseerd. Ook van luchtvaartmaatschappijen zal worden vereist dat ze hun geautomatiseerde ticket-sites enigszins aanpassen.

 

Aan voorwaarden dat het systeem gebruikersvriendelijk is, niet privacy-gevoelig is, niet tot fraude leidt en niet strijdig is met afspraken en wetten is mijns inziens te voldoen.

 

Voor zakelijk vliegen en vliegen van niet-Nederlanders naar en van Nederland zijn andere maatregelen nodig die ik ook schets.